Het is even geleden dat ze de historische thriller Emo’s Labyrint publiceerde. ,,Dertien jaar geleden”, preciseert Ynskje Penning. Ze zit in haar atelier in Haren, omringd door boeken en beelden. Naast historicus en schrijver is ze ook beeldhouwer. ,,Heel bijzonder dat dit boek nog altijd leeft”, zegt ze.

De uitnodiging om de Ubbo Emmius-lezing te houden, ervaart ze als een grote eer. ,,Het is voor mij een mooie gelegenheid om de boel weer eens op te schudden. Wat heb ik destijds allemaal gepend? Ik ben het eerst maar weer eens gaan lezen.”

Het op ware historische gebeurtenissen gebaseerde verhaal in het kort: abt Emo van Wittewierum maakt in de winter van 1211 een reis naar de paus in Rome om zijn beklag te doen over de bisschop van Münster, die hem zijn kerk heeft afgepakt. Emo’s Labyrint omvat meer dan honderd jaar Europese geschiedenis en vertelt over een tijd dat de katholieke kerk onder leiding van paus Innocentius III als Gods vertegenwoordiger op aarde het toppunt van haar macht beleefde.

Met een ezel, met een kar, per schip

Haar lezing zal gaan over reizen in de middeleeuwen. ,,Mensen hebben de indruk dat als je geen auto of fiets hebt, als er geen vliegtuigen of treinen zijn, je niet kunt reizen. Een misverstand. Het kan ook te voet en te paard, met een ezel, met een kar, per schip. Emo van Wittewierum ging gedwongen op pad: om zijn gelijk te halen.”

De meeste mensen kwamen pas in de negentiende eeuw de dorpen uit. ,,Voordien reisden kooplui, marskramers. Je had minstrelen, kruistochtgangers, pelgrims, studenten die van de ene magister naar de ander trokken, legers, huurlingen, kathedraalbouwers, bodes, bannelingen. En dan had je de mensen die verbonden waren aan de kerk, abten en bisschoppen moesten om de zoveel tijd naar Rome, zeker als ze carrière wilden maken.”

Interessant aan Emo is dat hij die ambitie niet had. ,,Hij was zeer gehecht aan het Noorden, zijn geboortegrond. Hij vond het belangrijk dat de mensen in deze regio volgens de juiste religieuze inzichten leefden. Onder meer dat bracht hem in conflict met de bisschop van Münster, die uit was op wereldlijke macht in Groningen en vermoedelijk om die reden de kerk van Wittewierum bij zijn bisdom trok. Wat daarbij een rol heeft gespeeld, is het hoge ontwikkelingsniveau van deze regio in die tijd. Holland was destijds een groot moeras. Hier was sprake van een rijk cultureel leven.”

Dertig kinderboeken, meer dan dertig romans

Penning (Den Haag, 1949) heeft een enorm oeuvre op haar naam: dertig kinderboeken en meer dan dertig romans. Het grote publiek kent haar van Stormvloed , dat ook als feuilleton in deze krant is gepubliceerd.

Haar meest recente boeken zijn verschenen bij haar eigen uitgeverij, Penningboek. Dat gebeurde met veel aandacht voor schijnbare details: flappen, kaarten, illustraties, kleur. ,,Als je ergens zoveel tijd en energie in hebt gestopt, wil je niet dat het als een uitgekleed kattenbelletje naar de lezer gaat.”

Vorig jaar voltooide ze de trilogie Overleven , drie lijvige boeken gebaseerd op wat haar vader als lid van het korps mariniers vertelde over gebeurtenissen op zee tijdens de Tweede Wereldoorlog. Wat is de overeenkomst tussen Emo’s Labyrint en de Overleven -trilogie, haar grootste project als schrijver?

Noodgedwongen avonturiers

,,Dat er veel gereisd wordt. Dat er sprake is van een missie. Dat mensen zich moeten verdedigen. Dat er sprake is van uitoefening van macht. Dat er ruimte is voor avontuur. Zowel Emo als mijn vader werd noodgedwongen avonturier. Vergeleken met hen heb ik meer een binnenleven. Het avontuur zit in mijn hoofd.”

Tijdens een interview eerder dit jaar in De Literaire Hemel deed Penning de uitspraak dat we het verleden moeten kennen om het heden te begrijpen. Wat leert het verhaal van Emo van Wittewierum ons nu?

,,Emo was onrechtvaardig behandeld door de bisschop. Het draaide om het aloude probleem van macht en geld. Toen ging het om macht ten bate van jezelf en ten koste van anderen, het uitgangspunt van de bisschop van Münster, die uitermate machtig was. Emo kon alleen zijn recht gaan halen bij een hogere instantie, bij de paus en de curie. En om verkeerde wetgeving.’’

,,Dat laatste zie je nog. Eerst is het zus, daarna is het zo, omdat het de Staat beter uitkomt. De mechanismen van toen bestaan nog steeds. De mens is in feite niet veranderd. De tijd is veranderd. De mens is beter ontwikkeld, maar of hij daar goede dingen mee doet, is een ander verhaal.”